Ο όρος ‘παραμύθι’ δεν σηματοδοτούσε πάντα είδος λογοτεχνίας κατάλληλο αποκλειστικά για παιδιά. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι ένας πρόσφατος διακανονισμός, που προέκυψε από την ικανότητα της αλληγορικής φύσης του παραμυθιού να περνάει
ηθικά διδάγματα. Εντούτοις, η ιστορία του παραμυθιού ξεκινάει από αρχαιοτάτων χρόνων ως τρόπος διασκέδασης, με στοιχεία σάτιρας – πολλές φορές πρόστυχου περιεχομένου –, τραγωδίας ή ακόμα και τρόμου. Τα χαρακτηριστικά των σύγχρονων διασκευών είναι ότι έχουν στερεότυπη αρχή («μια φορά κι έναν καιρό»), χαρούμενο τέλος, και συχνές συναισθηματικές
περιγραφές, που εμπλουτίζουν και φορτίζουν τη διήγηση1.
Την περίοδο τω Χριστουγέννων στην ελληνική παράδοση εμφανίζονται οι καλικάντζαροι.Σε μερικές αφηγήσεις είναι πλάσματα του απόλυτου κακού που ήταν ικανα για φρικτά πράγματα, κατάλοιπα απο τις διηγήσεις του παλιού καιρού που οι αφηγήσεις παραμυθιών ήταν για μεγάλους.Στις νεες αφηγήσεις που είναι προσαρμοσμένες για παιδια είναι σκανταλιάρικα χαριτωμενα πλάσματα που κανουν συνέχεια γκάφες.Σε μια μακρινή χώρα την Ισλανδία τα δικά τους κακά πλάσματα των Χριστουγέννων λέγονται τα παιδιά των Γιουλόν.Δεν μένουν κάτω απο την γη,δεν περνούν τον καιρό τους πριονίζοντας με ξύλινο πριόνι το δέντρο που κρατάει την γη.
Αντίθετα μένουν σε σπηλιά με τους γονείς τους,την κακιά δράκαινα Γκρίλα και τον συζυγό της τεμπέλη Λεππαλούντι. Το κατοικίδιό τους είναι μια τεράστα κακιά γάτα.
Οι παραλλαγές του μύθου είναι πάρα πολλές και βέβαια πάντα σε σχέση με το ηλικιακό κοινό που απευθύνονται.Μια απο τις αφηγήσεις για παιδιά θα την βρείται εδω:Φεστιβάλ Παραμυθιού και εδω:Της γιαγιάς τα παραμύθια.
Σε αυτή την σελίδα θα δείτε μια τρομακτική πλευρά του παραμυθιού που συνοδεύεται και απο μια ακόμα πιο τρομακτική ταινία.
-
«…Όλοι γνωρίζετε τη γάτα των Χριστουγέννων.
Και αυτή η γάτα ήταν πραγματικά τεράστια.
Οι άνθρωποι δεν ήξεραν από πού ήρθε ή
πού πηγαίνει.
Άνοιξε τα λαμπερά μάτια της διάπλατα και
χρειάστηκε ένας πραγματικά γενναίος άνθρωπος
να κοιτάξει ευθεία σε αυτά.
Τα μουστάκια της, αιχμηρά σαν βελόνες.
Η πλάτη της ψηλή και άγρια.
Και τα νύχια των τριχωτών ποδιών της
δεν ήταν ένα ωραίο θέαμα…»
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
To ποίημα του Johannes ur Kotlum που παρέμεινε σχεδόν άγνωστο για κάμποσα χρόνια, το 1987 απέκτησε «φωνή». Η αγαπημένη «κορούλα» της Ισλανδίας, η διάσημη τραγουδίστρια Björk, τραγουδούσε την «popular» παράδοση της γάτας των Χριστουγέννων σε ένα άλμπουμ με χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Η ταξιδιάρικη μουσική του «Jólaköttinn» οφείλεται στη συνθέτρια Ingibjörg Þorbergs που με τη γλυκιά της μελωδία μεταμόρφωσε τους στίχους του ποιήματος, μεταφέροντας τον μύθο της «Yule Cat» και κάνοντάς τον ευρέως γνωστό μέχρι τις μέρες μας.
Η πρώτη αναφορά στα Γιουλένια Παιδιά βρίσκεται στο Ποίημα του 17ου αιώνα για την Γκρίλα. Η Γκρίλα είχε εμφανιστεί σε παλαιότερες ιστορίες ως τρολ, αλλά δεν είχε συνδεθεί με τα Χριστούγεννα πριν. Περιγράφεται ως ένα αποκρουστικό ον που είναι η μητέρα των γιγάντιων Γιουλένιων Παιδιών, μια απειλή για τα παιδιά.
Αρχικά, ο αριθμός και η απεικόνιση των Γιουλένιων Παιδιών ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με την τοποθεσία. Χρησιμοποιούνταν για να εκφοβίσουν τα παιδιά ώστε να συμπεριφέρονται καλά, παρόμοια με τον μπαμπούλα. Ο βασιλιάς της Δανίας διαφώνησε με τη χρήση τους ως εργαλείο πειθαρχίας. Το 1746, η χρήση των μύθων των Γιουλένιων Παιδιών για την ενστάλαξη υπερβολικού φόβου στα παιδιά απαγορεύτηκε επίσημα, με αποτέλεσμα οι μύθοι να γίνουν πιο καλοήθεις.
Στα τέλη του 18ου αιώνα, ένα ποίημα αναφέρει 13 από αυτούς. Στα μέσα του 19ου αιώνα, ο συγγραφέας Γιόν Άρνασον εμπνεύστηκε από τους Αδελφούς Γκριμ και άρχισε να συλλέγει λαϊκά παραμύθια. Η συλλογή του του 1862 αποτελεί την πρώτη αναφορά στα ονόματα των Χριστουγεννιάτικων Παλικαριών.
Το 1932, το ποίημα "Yule Lads" δημοσιεύτηκε ως μέρος του δημοφιλούς βιβλίου ποίησης Christmas is Coming (Jólin koma) του Ισλανδού ποιητή Jóhannes úr Kötlum. Το ποίημα ήταν δημοφιλές και καθιέρωσε αυτό που σήμερα θεωρείται το κανονικό 13 Yule Lads, τα ονόματά τους και τις προσωπικότητές τους.Η γάτα του Yule(Ισλανδικά: Jólakötturinn, IPA: [ˈjouːlaˌkʰœhtʏrɪn], ονομάζεται επίσης Jólaköttur και Χριστουγεννιάτικη γάτα),είναι μια τεράστια και μοχθηρή γάτα από την ισλανδική χριστουγεννιάτικη λαογραφία που λέγεται ότι παραμονεύει στη χιονισμένη ύπαιθρο κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και τρώει όσους ανθρώπους δεν έχουν λάβει καινούργια ρούχα για τα Χριστούγεννα,πριν από την παραμονή των Χριστουγέννων.Σε άλλες εκδοχές του μύθου, η γάτα τρώει απλώς το φαγητό των ανθρώπων χωρίς καινούργια ρούχα.Η Jólakötturinn συνδέεται στενά με άλλες φιγούρες της ισλανδικής λαογραφίας, καθώς θεωρείται το κατοικίδιο της γυναίκας όγκρε Grýla και των γιων της, των Yule Lads.
Η ισλανδική χριστουγεννιάτικη λαογραφία απεικονίζει χαρακτήρες που ζουν σε βουνά και τέρατα που έρχονται στην πόλη κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων. Οι ιστορίες απευθύνονται σε παιδιά και χρησιμοποιούνται για να τα τρομάξουν ώστε να συμπεριφέρονται καλά. Η λαογραφία περιλαμβάνει άτακτους φαρσέρ που αφήνουν δώρα τη νύχτα και τέρατα που τρώνε ανυπάκουα παιδιά.
Οι φιγούρες απεικονίζονται να ζουν μαζί ως οικογένεια σε μια σπηλιά και περιλαμβάνουν:
Οι φιγούρες απεικονίζονται να ζουν μαζί ως οικογένεια σε μια σπηλιά και περιλαμβάνουν:
Η Γκρίλα, μια γκρινιάρα με όρεξη για τη σάρκα των άτακτων παιδιών, τα οποία μαγειρεύει σε μια μεγάλη κατσαρόλα. Ο σύζυγός της, Λεππαλούντι, είναι τεμπέλης και μένει κυρίως στο σπίτι, στη σπηλιά τους.
Η Γάτα των Γιουλών είναι μια τεράστια και μοχθηρή γάτα που παραμονεύει στην χιονισμένη εξοχή κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων (Γιούλε) και τρώει ανθρώπους που δεν έχουν φορέσει καινούργια ρούχα πριν από την παραμονή των Χριστουγέννων.
Τα Παιδιά των Γιουλών είναι οι γιοι της Γκρίλα και του Λεππαλούντι. Είναι μια ομάδα 13 άτακτων φαρσέρ που κλέβουν ή παρενοχλούν τον πληθυσμό και όλοι έχουν περιγραφικά ονόματα που εκφράζουν τον αγαπημένο τους τρόπο παρενόχλησης.Έρχονται στην πόλη ένας προς έναν τις τελευταίες 13 νύχτες πριν από τα Γιουλ. Αφήνουν μικρά δώρα σε παπούτσια που έχουν τοποθετήσει τα παιδιά στα περβάζια των παραθύρων, αλλά αν το παιδί ήταν ανυπάκουο, αφήνουν αντ' αυτού μια σάπια πατάτα στο παπούτσι.
Η Γάτα των Γιουλών είναι μια τεράστια και μοχθηρή γάτα που παραμονεύει στην χιονισμένη εξοχή κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων (Γιούλε) και τρώει ανθρώπους που δεν έχουν φορέσει καινούργια ρούχα πριν από την παραμονή των Χριστουγέννων.
Τα Παιδιά των Γιουλών είναι οι γιοι της Γκρίλα και του Λεππαλούντι. Είναι μια ομάδα 13 άτακτων φαρσέρ που κλέβουν ή παρενοχλούν τον πληθυσμό και όλοι έχουν περιγραφικά ονόματα που εκφράζουν τον αγαπημένο τους τρόπο παρενόχλησης.Έρχονται στην πόλη ένας προς έναν τις τελευταίες 13 νύχτες πριν από τα Γιουλ. Αφήνουν μικρά δώρα σε παπούτσια που έχουν τοποθετήσει τα παιδιά στα περβάζια των παραθύρων, αλλά αν το παιδί ήταν ανυπάκουο, αφήνουν αντ' αυτού μια σάπια πατάτα στο παπούτσι.
Αυτά τα λαϊκά παραμύθια που σχετίζονται με τα Χριστούγεννα εμφανίστηκαν για πρώτη φορά γύρω στον 17ο αιώνα και παρουσίασαν κάποιες παραλλαγές ανάλογα με την περιοχή και την ηλικία. Στη σύγχρονη εποχή, αυτοί οι χαρακτήρες έχουν αναλάβει ελαφρώς πιο καλοπροαίρετους ρόλους.
Προέλευση
Αρχικά, ο αριθμός και η απεικόνιση των Γιουλένιων Παιδιών ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με την τοποθεσία. Χρησιμοποιούνταν για να εκφοβίσουν τα παιδιά ώστε να συμπεριφέρονται καλά, παρόμοια με τον μπαμπούλα. Ο βασιλιάς της Δανίας διαφώνησε με τη χρήση τους ως εργαλείο πειθαρχίας. Το 1746, η χρήση των μύθων των Γιουλένιων Παιδιών για την ενστάλαξη υπερβολικού φόβου στα παιδιά απαγορεύτηκε επίσημα, με αποτέλεσμα οι μύθοι να γίνουν πιο καλοήθεις.
Στα τέλη του 18ου αιώνα, ένα ποίημα αναφέρει 13 από αυτούς. Στα μέσα του 19ου αιώνα, ο συγγραφέας Γιόν Άρνασον εμπνεύστηκε από τους Αδελφούς Γκριμ και άρχισε να συλλέγει λαϊκά παραμύθια. Η συλλογή του του 1862 αποτελεί την πρώτη αναφορά στα ονόματα των Χριστουγεννιάτικων Παλικαριών.
Το 1932, το ποίημα "Yule Lads" δημοσιεύτηκε ως μέρος του δημοφιλούς βιβλίου ποίησης Christmas is Coming (Jólin koma) του Ισλανδού ποιητή Jóhannes úr Kötlum. Το ποίημα ήταν δημοφιλές και καθιέρωσε αυτό που σήμερα θεωρείται το κανονικό 13 Yule Lads, τα ονόματά τους και τις προσωπικότητές τους.Η γάτα του Yule(Ισλανδικά: Jólakötturinn, IPA: [ˈjouːlaˌkʰœhtʏrɪn], ονομάζεται επίσης Jólaköttur και Χριστουγεννιάτικη γάτα),είναι μια τεράστια και μοχθηρή γάτα από την ισλανδική χριστουγεννιάτικη λαογραφία που λέγεται ότι παραμονεύει στη χιονισμένη ύπαιθρο κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και τρώει όσους ανθρώπους δεν έχουν λάβει καινούργια ρούχα για τα Χριστούγεννα,πριν από την παραμονή των Χριστουγέννων.Σε άλλες εκδοχές του μύθου, η γάτα τρώει απλώς το φαγητό των ανθρώπων χωρίς καινούργια ρούχα.Η Jólakötturinn συνδέεται στενά με άλλες φιγούρες της ισλανδικής λαογραφίας, καθώς θεωρείται το κατοικίδιο της γυναίκας όγκρε Grýla και των γιων της, των Yule Lads.
Προέλευση
Η πρώτη αναφορά για τη γάτα του Yule προέρχεται από μια συλλογή λαογραφικών παραδόσεων του Jón Árnason,με τίτλο Íslenzkar þjóðsögur og æfintýri, το 1862. Περιγραφόταν ως ένα κακό ζώο που είτε θα έτρωγε όσους δεν έπαιρναν καινούργια ρούχα για τα Χριστούγεννα, είτε θα έτρωγε το «χριστουγεννιάτικο κομμάτι» τους (μια επιπλέον μερίδα φαγητού που δινόταν στους κατοίκους μιας φάρμας). Ο Jón δεν έδωσε καμία πηγή για καμία από τις δύο ιστορίες.
Έκτοτε έχουν προταθεί δύο θεωρίες για την προέλευση της ιστορίας: Στη μία θεωρία, ο λαογράφος Árni Björnsson επισημαίνει μια υποσημείωση του Jón,που χρησιμοποιεί το σχήμα λόγου «για να ντύσει τη γάτα». Από αυτή την υποσημείωση και την έλλειψη γραπτών πηγών για τη γάτα του Yule πριν από τα γραπτά του Jón, ο Árni κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η φράση αυτή ήταν η πηγή από την οποία ο Jón δημιούργησε το τέρας.Σε μια άλλη θεωρία, ο αρχαιολόγος Guðmundur Ólafsson συνδέει τη γάτα του Yule με διάφορες οντότητες που, σε άλλες ευρωπαϊκές παραδόσεις, συνόδευαν τον Άγιο Νικόλαο. Ο Guðmundur σημείωσε ότι οι πηγές για κάθε είδους λαϊκή παράδοση στην ιστορία ήταν συνήθως λιγοστές, οπότε η έλλειψη γραπτών πηγών για τη γάτα του Yule δεν έχει μεγάλη σημασία.
Η γάτα του Yule παραδοσιακά χρησιμοποιούνταν ως απειλή και κίνητρο για τους εργάτες γης ώστε να ολοκληρώσουν την επεξεργασία του μαλλιού που συλλέγονταν το φθινόπωρο πριν από τα Χριστούγεννα. Όσοι συμμετείχαν στις εργασίες ανταμείβονταν με καινούργια ρούχα, αλλά όσοι δεν συμμετείχαν δεν έπαιρναν τίποτα και έτσι γίνονταν θήραμα για τη γάτα του Yule.
Έρχονται Χριστούγεννα
Η καθιέρωση της γάτας Yule ως μέρος της κλασικής ισλανδικής λαογραφίας των Χριστουγέννων ήρθε το 1932, όταν ο Jóhannes úr Kötlum δημοσίευσε την ποιητική του συλλογή Jólin koma [is] («Έρχονται τα Χριστούγεννα»). Ένα από τα ποιήματα, το Jólakötturinn, επικεντρώθηκε στο ομώνυμο ανθρωποφάγο τέρας, το οποίο στη συνέχεια έγινε μέρος των χριστουγεννιάτικων εορτασμών και διακοσμήσεων στην Ισλανδία.
Αν και το ποίημα δεν συνέδεε την γάτα του Yule με την Grýla, τον Leppalúði ή τα Yule Lads, οι χαρακτήρες αυτοί εμφανίζονταν επίσης στη συλλογή. Αυτή η ομοιότητα οδήγησε σε συνδέσεις σε μεταγενέστερες ιστορίες. Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, η γάτα του Yule θεωρούνταν το κατοικίδιο της Grýla και των γιων της. Σε ορισμένες μεταγενέστερες ιστορίες, η γάτα Yule είναι τόσο ανυπάκουη που μόνο ο Stúfur, το μικρότερο Yule Lad, είναι σε θέση να την κατευθύνει και καβαλάει τη γάτα σε όλη την ύπαιθρο.
Ο Ingibjörg Þorbergs συνέθεσε αρκετά τραγούδια βασισμένα στα ποιήματα του Jóhannes, συμπεριλαμβανομένου ενός που αναφέρεται στην γάτα τουYule γύρω στο 1970.
Σύγχρονη δημοτικότητα
Το 2008, η αγγλόφωνη διαδικτυακή εφημερίδα The Reykjavík Grapevine δημοσίευσε ένα άρθρο για τη γάτα του Yule. Αυτό έχει θεωρηθεί εν μέρει υπεύθυνο για το γεγονός ότι η γάτα του Yule απέκτησε διεθνή αναγνώριση και η ιστορία της επαναλήφθηκε και επεκτάθηκε σε διάφορα άλλα άρθρα.
Τον Δεκέμβριο του 2023, κυκλοφόρησε στην Ισλανδία μια ταινία για τη γάτα Yule με τίτλο Þið kannist við... (Αγγλικός τίτλος Krampuss).
Ένα ποίημα για την γάτα του Yule
1933 ποίημα The Yule Cat Από τον Ισλανδό ποιητή Jóhannes úr Kötlum:
«Όλοι γνωρίζετε τη γάτα του Yule . Και αυτή η γάτα ήταν πράγματι τεράστια»
«Οι άνθρωποι δεν ήξεραν από πού προερχόταν. Ή πού πήγε»
«Άνοιξε διάπλατα τα λαμπερά μάτια της, τα δύο τους έλαμπαν φωτεινά»
«Χρειαζόταν ένας πραγματικά γενναίος άνθρωπος. Για να κοιτάξει κατευθείαν μέσα τους»
«Τα μουστάκια της, αιχμηρά σαν τρίχες, η πλάτη της υψωνόταν ψηλά»
«Και τα νύχια των τριχωτών ποδιών της. Ήταν ένα τρομερό θέαμα»
«Κούνησε τη δυνατή ουρά της, πήδηξε και νύχιασε και φύσηξε»
«Περιπλανιόταν ελεύθερη, πεινασμένη και κακιά. Στο παγωμένο χιόνι του Yule. Σε κάθε σπίτι»
«Οι άνθρωποι ανατρίχιαζαν όταν άκουγαν το όνομά της»
«Αν κάποιος άκουγε ένα οικτρό «νιαούρισμα» κάτι κακό θα συνέβαινε σύντομα»
Πηγή:Wikipedia
1.Γ.ΚΑΡΔΙΟΛΑΚΑ-Τα παραμύθια της Στενής,Βιβλίο Διρφυακά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου